Het internet is een rijke bron van inspiratie en informatie. Je vindt er niet alleen uiteenlopende teksten, maar ook foto's en video's. Kennis en informatie delen via het internet wordt steeds belangrijker. Dat er mensen zijn die het met de belangen van anderen niet zo nauw nemen wordt voor de betrokkenen steeds vervelender.

Zo merk ik als zelfstandig beroepsfotograaf steeds vaker dat mijn foto's in strijd met het Auteursrecht op websites en blogs verschijnen, op sociale media als Facebook, Twitter en Pinterest worden geplaatst en in (Powerpoint)presentaties worden gebruikt zonder dat ik daarvoor toestemming heb gegeven, zonder dat ik hiervoor een licentievergoeding ontvang en zonder dat mijn naam als fotograaf bij de foto's wordt vermeld. Sterker nog, mij wordt niet eens meer om toestemming gevraagd.

Enkele voorbeelden

De foto's, die worden gebruikt zijn veelal afkomstig van websites, waar mijn foto's met mijn toestemming zijn geplaatst en waar mijn naam bij de foto's staat vermeld. Vaak zijn dit de websites van mijn gewaardeerde opdrachtgevers en klanten van mijn beeldbank.

Reacties

Wanneer ik de betrokken bedrijven, organisaties of personen benader over het zonder mijn toestemming publiceren van mijn foto's krijg ik uiteenlopende reacties. Soms begrijpend, maar vaak ook geïrriteerd en af en toe zelfs vijandig. Ook komt het voor dat men mij een schuldgevoel probeert aan te praten!

Vaak - maar niet altijd - is men bereid om de onrechtmatig geplaatste foto te verwijderen. Men denkt er dan met een waarschuwing vanaf te komen. Wanneer ik echter aangeef dat ik overweeg om een vordering voor een schadevergoeding te sturen slaat de stemming snel om.

Smoezen

Hieronder volgen enkele argumenten die men opgeeft om de schendingen op het auteursrecht goed te praten:

Voor het gemak laat ik de negatieve, cynische, zielige, verwijtende en intimiderende reacties maar achterwege.

Voor niets gaat de zon op!

Ik weet niet hoe het er bij u toegaat, maar ik moet regelmatig mijn huur en andere woonlasten betalen. De bakker, slager en groentenboer geven hun producten ook niet voor niets aan mij. Mijn tweedehands auto vraagt ook het nodige onderhoud en brandstof. Daarbij komen ook nog de nodige verzekeringen, belastingen, investeringen in nieuwe fotoapparatuur etc. etc.

Om dit allemaal tijdig te kunnen betalen heb ik regelmatig inkomen nodig. Als zelfstandig fotograaf probeer ik zoveel mogelijk in mijn (levens)onderhoud te voorzien. Dit is op zichzelf al een hele kunst. Ik ben daarom al blij met elk fotografieopdracht die ik krijg en elke foto die ik verkoop. Ik vind het daarom bijzonder wrang om regelmatig te constateren dat mijn producten, mijn foto's, worden gebruikt zonder dat ik hiervoor een redelijke vergoeding ontvang.

Schadeclaims - géén (BTW-)factuur

Met de nieuwe - toch nog tijdrovende - zoekmogelijkheden van Google Images is het voor mij en andere fotografen een stuk eenvoudiger geworden om te achterhalen waar mijn en hun foto's op internet zijn toegepast. Zie ook mijn 'Tips voor het opsporen van uw foto's op internet'. Daarnaast bieden ImageRaider, PicScout's ImageExchange, TinEye,  Yandex en Pixsy, ook - soms beperktere - zoekmogelijkheden. Op dit moment is Pixsy  mijn grote favoriet. Deze zoekdienst vindt regelmatig door mij gemaakte foto's op internet.

Dankzij deze zoek- en vindmogelijkheden kan ik de gebruikers van mijn onrechtmatig gepubliceerde foto's benaderen voor een (schade)vergoeding. Voordat definitieve schadeclaims worden verzonden krijgen zij eerst de gelegenheid om een reactie te geven op mijn voornemen tot het versturen van de schadeclaim voor het gebruik van mijn foto('s). Afhankelijk van hun reactie wordt de verzending van de schadeclaim doorgezet, al dan niet met aanpassing van het te te claimen bedrag.

De te claimen schadevergoedingen zijn - evenals mijn reguliere tarieven - gebaseerd op de Tarievenlijst van de Stichting BeeldAnoniem. De hoogte is onder meer afhankelijk van de aard van de gebruiker ('particulieren', 'cultureel en educatief' en 'bedrijven en instellingen') en de duur van het gebruik (vanaf per jaar). De minimumvergoeding per toegepaste foto per (internet)publicatie bedraagt € 90 per jaar voor particulieren en kan oplopen tot € 360 per jaar voor bedrijven en instellingen. Bij het gebruik van mijn foto's in andersoortige publicaties gelden andere tarieven.

Bij een vordering tot schadevergoeding ('claim') is er geen sprake van een verkocht product of een verleende dienst. Daarom mag er geen BTW in rekening worden gebracht over het bedrag van de schadevergoeding. Evenmin behoort er dan een factuur te worden verzonden. De vordering tot schadevergoeding kan door middel van een nota, brief of e-mail worden ingediend.

Wettelijke betalingstermijn

In mijn vorderingen tot schadevergoeding hanteer ik veelal een betalingstermijn van maximaal 14 dagen. Dit is mogelijk omdat de 'wettelijke betalingstermijn' van 30 dagen alleen van toepassing is op normale handeltransacties (het leveren van goederen of het verrichten van diensten tegen vergoeding) tussen bedrijven onderling of tussen bedrijven en overheidsinstanties. De wettelijke betalingstermijn van 30 dagen is daarom niet van toepassing op vorderingen tot schadevergoeding.

Naamsvermelding bij gepubliceerde foto's: persoonlijkheidsrechten

Het vermelden van mijn naam als fotograaf bij gepubliceerde foto's zorgt ervoor dat ik als fotograaf met mijn naam aan de door mij gemaakte foto's verbonden blijf. Naamsvermelding brengt een grotere bekendheid van mij als fotograaf met zich mee, met alle mogelijke nieuwe opdrachten van dien. Daarnaast gaat er van naamsvermelding een preventieve werking tegen mogelijke inbreuken uit. Voorgenomen gebruikers weten zo altijd welke fotograaf zij om toestemming moeten vragen.

Het recht op naamsvermelding is een 'persoonlijkheidsrecht', zoals dit wordt omschreven in artikel 25 lid 1 van de Auteurswet. Dit artikel luidt:

De maker van een werk heeft, zelfs nadat hij zijn auteursrecht heeft overgedragen, de volgende rechten:

Met andere woorden: naamsvermelding bij een gepubliceerde foto is altijd verplicht! Ook wanneer het auteursrecht is overgedragen en wanneer een ander over de publicatierechten van de foto beschikt. Dit persoonlijkheidsrecht geldt ook voor publicatie van foto's, die door een werknemer in loondienst van een bedrijf, overheid of andere organisatie zijn gemaakt. Ook dan behoort de naam van de fotograaf-werknemer bij de foto te worden vermeld. De maker van de foto's (fotograaf, werknemer) kan deze persoonlijkheidsrechten wettelijk gezien niet eens overdragen aan een ander.

Dit betekent, dat ik (aanvullende) schadevergoeding zal claimen wanneer ik constateer dat mijn naam als fotograaf (Meindert van Dijk) niet:

Lees hierover:

Embedden van foto's

Volgens recente uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie (13 februari 2014) en een Duits Gerechtshof (21 oktober 2014) mogen teksten en foto's van andere websites op grond van het Auteursrecht - onder voorwaarden - zonder toestemming van de auteursrechthebbenden (makers) 'embed' worden op de eigen websites en blogs. Zelfs naamsvermelding is daarbij niet verplicht. Wel is het zo dat de teksten en afbeeldingen niet op een bepaalde wijze mogen worden bewerkt. Het gaat dus om het pure 'embedden'.

Auteursrechtjuriste en fotografe Charlotte Meindersma van Charlotte's Law & Fine Prints schreef hierover enkele interessante artikelen:

Hoewel deze uitspraken voor mij als fotograaf (maar ook voor andere fotografen, tekstschrijvers, muzikanten en andere 'makers'  nadelig zijn, acht ik wel zo fair om deze informatie op deze pagina over inbreuken op auteursrechten te plaatsen.

Let op: Embedden is niet toegestaan als content (teksten en afbeeldingen) niet voor iedereen vrij toegankelijk is (bijvoorbeeld als het om betaalde diensten gaat) of als de content zonder toestemming van de rechthebbende is geplaatst. Lees hierover ook: Hyperlinken naar inbreukmakend materiaal is soms auteursrechtinbreuk (geldt ook voor embedden) - (Arnoud Engelfriet)

Overigens kan het embedden van content (waaronder foto's) op grond van het burgerlijk recht (pivaat recht) soms wél als 'onrechtmatige daad' worden aangemerkt. Zie hierover het artikel "Framen en embedden geen auteursrechtinbreuk" van advocaat Mr. M.R. (Maarten) Rijks.

Tot slot

Het op internet opsporen van mijn foto's is een relatief tijdrovende bezigheid. Wanneer ik foto's vind, die inbreuk maken op mijn auteursrecht, dus onrechtmatig zijn gepubliceerd, schakel ik voor schadevergoedingen en rechtshulp meestal het in het intellectueel eigendomsrecht gespecialiseerde Advocatenkantoor i-ee in.

Het is een manier van inkomen verwerven, die niet mijn voorkeur heeft. Ik wil graag op een normale, eerlijke en transparante wijze mijn boterham verdienen, waarbij mijn opdrachtgever of afnemer mij en mijn foto's met respect behandelt. En waarbij ik een redelijke vergoeding krijg voor mijn werk of product.

Telkens wanneer ik op het internet of in een tijdschrift een onrechtmatig gepubliceerde foto van mij tegenkom, voel ik mij slachtoffer. Slachtoffer van diefstal. Want zo voelt het voor mij, telkens weer.

Het overkomt mij de laatste tijd zo vaak, dat ik immuun raak voor de uiteenlopende 'rotsmoezen'. Ik heb er ook geen zin meer in om mij steeds maar weer te moeten verweren tegen de misbruikers. Vandaar dit artikel, waarnaar ik nu in een e-mail bericht gemakshalve kan verwijzen of linken.

Meer informatie

Delen van bovenstaande informatie is toegestaan, uiteraard met bronvermelding en doorlink naar mijn webpagina (of website).